Gần
đây, người ta bắt đầu nhắc đến Montessori như một phương pháp giáo dục
mới và hiện đại cho trẻ em, đặc biệt là các bé trong độ tuổi mầm non.
Trên
thực tế, đây là phương pháp giáo dục được hình thành từ đầu thế kỷ 20,
hiện được áp dụng thành công tại không dưới 7.000 cơ sở giáo dục có
chứng chỉ trên toàn thế giới. Montessori cũng được tích hợp vào các loại
hình trường lớp khác nhau như mầm non, trường năng khiếu, trường cho
trẻ khuyết tật, trường học đại chúng hoặc các lớp kỹ năng ngoại khóa.
Montessori hay giáo dục kỹ năng sống?
Phương
pháp Montessori bắt đầu gây chú ý tại Việt Nam khi một số trường mầm
non tư thục quảng cáo là nơi đầu tiên áp dụng phương pháp này. Lý thuyết
về Montessori cũng xuất hiện khá nhiều trên các phương tiện truyền
thông đại chúng và được các bậc cha mẹ rất quan tâm trên một số diễn đàn
và cộng đồng mạng nổi tiếng.
Quan
tâm tìm hiểu, ai cũng có thể thấy phương pháp này cực kỳ hiệu quả khi
giúp khơi dậy những khả năng tiềm tàng của mỗi đứa trẻ, giúp trẻ vượt
lên trở thành cá nhân xuất sắc trong xã hội. Mặc dù vậy, rất nhiều người
vẫn mơ hồ về cách thức và tiến trình giáo dục của Montessori.
Khi
Montessori được đưa vào trường mầm non với những giáo cụ phù hợp, phòng
học trang trí đẹp đẽ, cho phép trẻ tự do lựa chọn hoạt động mình ưa
thích, các bậc phụ huynh cho rằng Montessori tập trung phát triển tính
tự lập của trẻ, giúp trẻ nhận biết sớm hơn những bạn bè khác cùng trang
lứa.
Cùng
lúc, một số nhà văn hóa thiếu nhi và các tổ chức giáo dục cũng có các
lớp học kỹ năng ngoại khóa, nhiều người lại quy Montessori vào mục đích
chủ yếu là phát triển kỹ năng sống cho trẻ, giúp trẻ biết tự chăm sóc
bản thân, và dĩ nhiên điều này chỉ được áp dụng ở độ tuổi nhất định.
Thật
ra, nếu làm đúng cách, Montessori kỳ diệu hơn rất nhiều sự mong đợi ở
các ông bố bà mẹ, có thể khiến một đứa trẻ bình thường cũng phát huy tối
đa tiềm năng của mình để trở thành cá nhân nổi bật, xuất sắc, vượt trội
trong số đông. Tuy nhiên, phương pháp giáo dục rất hiệu quả này đòi hỏi
đầu tư xứng đáng về nguồn lực, đặc biệt là về chi phí và nhân lực.
Đầu tư cho Montessori ở trường mầm non
Cơ
sở vật chất cho Montessori là một thách thức không nhỏ. Thế giới
Montessori là “thế giới thu nhỏ” cho trẻ em. Bất cứ thứ gì có ở ngoài
đời thực cũng có thể được “sao chép” lại để trở thành giáo cụ trong lớp
học.
Một
trường Montessori lý tưởng sẽ cần không gian rộng lớn cho các khu vực
vận động ngoài trời, vườn cây, rau và hoa. Thêm vào đó, bộ giáo cụ
nguyên bản cũng không đơn giản, phải là dụng cụ thật với kích thước phù
hợp với trẻ, bằng chất liệu an toàn, đa phần phải nhập ngoại.
Trong
lớp học Montessori có những bộ công cụ riêng để trẻ học sử dụng cúc
bấm, nút thắt, dây buộc, học đếm hay học dùng dao nĩa trên bàn ăn… Chi
phí giáo cụ riêng cho một lớp học như thế cũng mất không dưới 2.500 USD
(trên 50 triệu đồng).
Nhân
lực thực hiện phương pháp này cũng đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn
cao, phải trải qua khóa đào tạo về phương pháp Montessori dưới sự chỉ
dạy của những giáo viên đã có chứng chỉ. Tại Mỹ, các giáo viên của một
trường học Montessori đều phải tốt nghiệp Đại học, phải trải qua các
khóa lý thuyết và thực hành phương pháp Montessori trong khoảng một năm.
Trong
lớp học Montessori, giáo viên không giảng dạy mà là người định hướng
cho trẻ trong những hoạt động khơi dậy tiềm năng cá nhân riêng có. Một
người định hướng giỏi phải biết tôn trọng trẻ, tinh tế trong quan sát và
nhận thức, đồng thời thực sự tạo được không gian hứng thú cho từng em
bé trong lớp.